Führer musi zginąć!
Plany i próby zabicia Adolfa Hitlera

Adolf Hitler w czasie sprawowania dyktatorskich rządów zdołał namnożyć sobie wielu wrogów w niemieckim społeczeństwie.

Wśród nich znajdowały się osoby o wysokiej pozycji w wojsku i rządzie, a także zwykli obywatele. W latach 1933-1945 tysiące Niemców dokonało niezliczonych aktów oporu w celu powstrzymania reżimu nazistowskiego przed popełnieniem zbrodni. Niektórzy robili to w sposób spektakularny, inni w bardziej osobisty, mniej widoczny. Niestety, odwaga wielu z tych ludzi, którzy żyjąc w warunkach bezwzględnej dyktatury podejmowali ogromne ryzyko, by dokonać małych aktów oporu, nigdy nie doczeka się właściwego upamiętnienia. Większość z nich po prostu zniknęła, jak miliony innych, w czasie rządów Hitlera.

Wielu ludzi w Niemczech pragnęło końca rządów terroru, które reprezentował reżim nazistowski. Niewielu z nich miało możliwości i środki do realizacji czynu ostatecznego – zabójstwa Adolfa Hitlera. Książka ta opowiada o tych, którzy mieli takie możliwości i postanowili je wykorzystać, a także o tym, co skłoniło ich do próby zabójstwa, oraz dlaczego ponieśli porażkę.

Członkom społeczeństw otwartych, charakterystycznych dla zachodnich demokracji, trudno pojąć, dlaczego ludzie na wysokich stanowiskach, wliczając w to szefa Sztabu Generalnego Wojsk Lądowych , nie byli w stanie powstrzymać reżimu skąpanego we krwi własnych obywateli. Jest kilka kluczowych kwestii, o których czytelnik powinien pamiętać czytając tę książkę.

Po pierwsze, nikt w Niemczech nie był w stanie uciec przed czujnym okiem Gestapo i innych tajnych służb utworzonych przez nazistów. Nawet generałowie i marszałkowie nie mogli czuć się bezpieczni, bowiem byli śledzeni, a o ich działaniach raportowano tak samo jak o czynach każdego innego obywatela. Zadaniem funkcjonariuszy Gestapo było wykrycie każdego aktu oporu lub nielojalności wobec reżimu, począwszy od nierozważnej uwagi rzuconej gdzieś na przyjęciu, aż po spisek mający na celu zabójstwo nazistowskiego oficjela. Reżim doskonale zdawał sobie sprawę, że w niemieckim społeczeństwie ma wielu wrogów i zatrudniał licznych agentów, żeby ich wykryć. Ocena przydatności tych agentów zależała od ilości opozycjonistów, których wykryli i aresztowali. Bardzo często dowody winy były fabrykowane, żeby posłużyć za uzasadnienie stawianych zarzutów i zwiększyć znaczenie sił bezpieczeństwa.

Niezwykła popularność Hitlera była kolejnym czynnikiem, który działał przeciwko tym, którzy planowali jego zabójstwo. Należy pamiętać, że niemieckie społeczeństwo lat trzydziestych i okresu wojny nie miało za sobą innych doświadczeń demokratycznych, niż okres chaosu i kryzysu ekonomicznego, którego doznali w czasie istnienia efemerycznej Republiki Weimarskiej lat dwudziestych. Z historycznego punktu widzenia Niemcy byli bardziej przyzwyczajeni do uporządkowanego, zmilitaryzowanego społeczeństwa, niż do systemu demokratycznego z wyborami, w których mogliby wyłaniać swoich przywódców.

Podobnie jak Włosi przymykali oko na zło w okresie rządów Benita Mussoliniego przez upraszczającą wszystko racjonalizację:

„Dzięki niemu przynajmniej pociągi się nie spóźniają”, tak i Niemcy znosili dyktaturę nazistowską, ponieważ jej przedstawiciele zdołali uczynić to, czego nie potrafił żaden wcześniejszy rząd: ustabilizować ekonomię i zakończyć starcia w niemieckich miastach spowodowane walkami pomiędzy organizacjami paramilitarnymi, reprezentującymi przeciwstawne obozy. Hitler wypowiedział upokarzający traktat wersalski 2 , odzyskał Nadrenię, zjednoczył Austrię z Niemcami, zaanektował Kraj Sudecki (Sudetenland) do Rzeszy i obalił znienawidzony w Niemczech rząd czechosłowacki – wszystko to bez jednego wystrzału. Osiągnięcia te zapewniły mu podziw i status bohatera w oczach wielu, jeśli nie większości Niemców. Nie da się zaprzeczyć, że był niezwykle popularny. Ta popularność była czynnikiem bardzo mocno wpływającym na umysły tych, którzy chcieli obalić Hitlera.

Wiedzieli oni bowiem, że ich działania nie spotkają się z aprobatą większości społeczeństwa – i to zarówno cywili, jak i wojskowych.

Zamach stanu zaplanowany przez generałów wymaga poparcia i posłuszeństwa dużej grupy niższych rangą oficerów i oddziałów, które będą musiały aresztować lub rozstrzeliwać przedstawicieli rządu. Szeregi armii niemieckiej, podobnie jak i większości współczesnych armii, były bardziej reprezentatywne dla ogółu populacji, niż wyższy korpus oficerski. Nie dziwi więc fakt, że wśród żołnierzy popularność Hitlera była podobna jak w społeczeństwie. Spiskowcy, którzy chcieli obalić Hitlera, byli przerażeni wizją oddziałów odmawiających wykonania rozkazów aresztowania nazistowskich oficjeli lub zbrojnego oporu przeciwko reżimowi. Istniała także możliwość, że zamach stanu lub nawet jego próba pogrąży Niemcy w krwawej wojnie domowej, która może narazić kraj na atak ze strony innych państw europejskich. Planowanie spisku przeciwko Hitlerowi było sprawą skomplikowaną, która wymagała znacznie więcej, niż tylko wyboru metody jego aresztowania czy zabójstwa.

W okresie od dojścia Hitlera do władzy w styczniu 1933 roku do jego śmierci w kwietniu 1945 roku planowano niezliczone próby zamachu na jego życie. Niewielka liczba tych planów została wprowadzona w czyn lub niemalże wykonana. Spośród nich największe szanse na sukces (rozumiany zarówno jako zabicie Hitlera, jak i zastąpienie jego reżimu) miały te, w których brali udział generałowie i inni wyżsi stopniem oficerowie armii niemieckiej.

Udokumentowanie wszystkich prób zamachów podjętych przez wiele osób i grup, które aktywnie sprzeciwiały się reżimowi nazistowskiemu, zajęłoby kilka tomów. Niniejszy zapis dążeń do zabicia Hitlera i zastąpienia jego reżimu kieruje szczególną uwagę na wytrwałość dwóch osób: generała Ludwiga Becka i podpułkownika Hansa Ostera. Ich niestrudzony opór wobec Hitlera i nazistów jest klamrą łączącą poszczególne rozdziały tej książki, począwszy od rozdziału 4, w którym opisano przekształcenie oficerskiego oporu w planowany zamach.

Wiele postaci, które pojawiają się w tej książce będzie nieznanych większości czytelników, jednak ważne jest, aby ich działania i motywy były dobrze znane oraz rozumiane. Dzięki temu będziemy pamiętali, że nawet w najbardziej opresyjnych i dyktatorskich państwach zawsze znajdą się kobiety i mężczyźni skłonni zaryzykować swoje życie, majątek i honor, żeby przeciwstawić się złu.