Outlet. Kiedyś Ci wybaczę
Cykl Tułacze życie Tom 2
Data wydania: 2023
Data premiery: 07 marca 2023
ISBN: 978-83-67639-44-6
Format: 130x200
Oprawa: Miękka
Liczba stron: 352
Kategoria: Literatura współczesna
37.90 zł 26.53 zł
Dalsze losy wielopokoleniowej rodziny Neubinerów.
Michael opuszcza dom w Łanach, chcąc znaleźć szczęście w mieście. Zdobywa tytuł mistrza cechu piekarzy, bierze za żonę córkę znanego potentata i wiedzie na pozór szczęśliwe życie w Kołomyi, jednak w sercu wciąż czuje niepokój. Czy wstydliwe tajemnice, które skrywa, wyjdą kiedyś na jaw? Dlaczego przez lata nie ma kontaktu z rodziną i nie potrafi spojrzeć w oczy najlepszemu przyjacielowi?
Mieszanka narodowości w dziewiętnastowiecznym Lwowie, walki o władzę i ruchy niepodległościowe sprawiają, że także Michael będzie musiał odpowiedzieć sobie na pytanie: kim tak naprawdę jest.
Rozdział 1
Mieszkając w Łanach, Michael nie był do końca świadom sytuacji politycznej swojego regionu. W jego domostwie największym zmartwieniem było to, by żarna dalej mieliły i ojciec mógł z pracy młyna wyżywić trzech młodzieńców, a nie spory o władzę czy przebieg odległych granic. W przekonaniu starego Josepha to właśnie ciężka praca fizyczna we młynie miała służyć krajowi, bo, jak wielokrotnie mawiał, tam, gdzie chleb jest, jest i pokój. Taką teorię wyznawał więc i młody Michael, daleko mu było do politycznych sporów, które gdzieś tam się toczyły. Nauka natomiast nie była już taka ważna. Jako koloniści mieli zagwarantowane szkoły założone w każdej wsi, w której osiedlili się przybysze z zachodu, jednak poziom nauczania był niski, a dostęp do źródeł wiedzy ograniczony. Ojciec, niegdyś kształcony w Bad Landeck, przez lata, kiedy zajmował się produkcją mąk i kasz, zdążył wiele zapomnieć, a i tak głosił, że te nauki na nic mu się nie zdały, bo to, co ważne, to hart ducha i mocny kręgosłup. Zupełnie nie interesował się tym, co się dzieje trochę dalej niż do pierwszego miasteczka, i tak też wychowywał synów.
Kiedy więc Michael zdał sobie sprawę, jaka przyszłość czeka go, gdy pozostanie na wsi, mocno się przeciwko temu zbuntował. Kiedy tylko otworzyła się możliwość kształcenia w szkole w Kamionce Strumiłowej, chętnie z tego skorzystał. Na nauki przyjeżdżała młodzież z sąsiednich wsi, nie tylko niemieckojęzyczna, ale także polska. Był to pierwszy bezpośredni kontakt młodego Neubinera z miejscową kulturą i zwyczajami. Szczególnie polubił się z pochodzącym z Kamionki Kubą Muranem, którego starszy brat mieszkał we Lwowie i terminował tam na cukiernika.
– Mówię ci, to inny świat. Kontakt z możnymi ludźmi, wielkie perspektywy! – opowiadał młody Polak z wypiekami na twarzy. Wszystko, czego nie znali, wydawało im się bardzo ciekawe.
Neubiner chłonął nowinki z wielkiego świata. Rozmarzył się:
– Też chciałbym zamieszkać w mieście… Wykształcić się, może nawet zostać urzędnikiem! A ty co planujesz po zakończeniu szkoły?
– Ojciec obiecał, że pójdę w ślady brata, jak tylko skończę szkołę. Pojadę do Lwowa! Otworzymy razem cukiernię i wszystkie panny z okolicy będą do nas przychodzić po wypieki.
– Ee, kto kupuje ciasta? Przecież każdy w domu piecze. – Michael był sceptyczny, jednak przyjaciel wiedział, o czym mówi.
– Może na wsi, ale tam, w mieście, to mają pieniądze. Chodzą eleganckie damy i robią zakupy. Mówię ci! Raz, jak pojechałem do Maćka, to oczu oderwać nie mogłem.
– Od tych panien? Tobie w głowie chyba amory, a nie cukiernictwo. To jest prawdziwy powód, dla którego chcesz tam jechać.
Poprzekomarzali się jeszcze trochę, dopóki nauczycielka nie przerwała im rozmowy, by prowadzić lekcję algebry.
Tego dnia Michael wrócił do domu zamyślony. Nie miał ochoty pomagać przy obejściu ani we młynie, w związku z czym napotkał karcące spojrzenie ojca. Wieczorem Joseph wezwał jego i braci, by przedstawić plan przekazania gospodarstwa jednemu z synów. Dla Michaela była to okazja, by ujawnić swoje plany, by jasno powiedzieć ojcu, co chciałby w życiu robić, a jeśli nie było to jeszcze wystarczająco sprecyzowane, przynajmniej dobitnie zaznaczyć, czego z pewnością nie chce. Jego starszy o cztery lata brat, Johann, uwielbiał ogrodnictwo. Całe dnie spędzał w polu, a ogród kwiatowo-warzywny przed młynem pod jego nadzorem rozrósł się do nieplanowanych rozmiarów. Albo rośliny trafiły na podatny grunt, albo Johann miał do nich dobrą rękę.
– Ojcze, wiesz o tym, jak bardzo pragnę zamieszkać w mieście – odezwał się Michael, gdy Joseph zaproponował mu przyuczenie do zawodu młynarza. – Tam nie przyda mi się znajomość pracy we młynie.
– Tego nie wiesz, nie przewidzisz…
Na twarzy rodziciela zauważył zawód. Pewnie gdyby matka żyła, stanęłaby w jego obronie, ale ojciec był inny; najważniejsze było jego zdanie, zawsze przekonany, że tylko on ma rację. Michael postanowił jednak być nieprzejednany. Tłumaczył, że marzy, by zostać urzędnikiem w mieście, ale przed tym musiał jeszcze przebyć długą drogę i kilka lat nauki z najwyższymi stopniami. Nie chciał rezygnować ze szkoły na rzecz pracy we młynie, zresztą w ogóle nie uśmiechał mu się zawód, jaki z pasją wykonywał ojciec.
Chwilę jeszcze rozmawiali, aż Joseph w końcu odpuścił i do pracy we młynie zaczął namawiać pozostałych synów.
Michael urodził się jako drugi, po nim, kilka lat później, na świat przyszedł Augustin. Kiedy przyjechali do Królestwa Galicji i Lodomerii, życie wywróciło się im do góry nogami. Najpierw zmarła matka, nie wytrzymawszy trudów podróży i ciężkich warunków. Potem, wraz z ojcem, który choć był obrotny i postarał się o dach nad głową, a następnie uruchomił młyn, to jednak nie miał pojęcia o potrzebach młodych chłopców, zamieszkali na odludziu. Przez kilka lat żyli odseparowani od innych dzieci, bez zabawek, nauki czy nawet dostatecznej opieki. Dobrze, że mieli choć siebie. Johann z zamiłowaniem sadził warzywa, w uprawie roślin odnajdując pasję. Ogród szybko zaczął przynosić korzyści, co znacznie ułatwiło im byt.
Mały Augustin był za to bardzo ruchliwym dzieckiem, więc Michael głównie jego pilnował, żeby nie zrobił sobie krzywdy. Mieszkali nad Bugiem, rzeką w tym miejscu dziką, jednak dzięki wytężonej pracy ojca i kilku pomocników wartką i zdolną poruszyć koła młyńskie. Otoczenie było niebezpieczne dla kilkuletniego dziecka, które nie potrafiło przewidzieć, co też może je spotkać, gdy wykona jeden nierozważny krok. Sam Michael nie zbliżał się do rzeki, jeśli tylko nie musiał. Bał się wody, choć nie potrafił wytłumaczyć sobie źródła tego lęku. Nigdy nie nauczył się pływać, może dlatego, że wysiłek fizyczny, a w szczególności gimnastyka nigdy go nie interesowały. Jako nastolatek był chudy, niedożywiony, przygarbiony, o bladej cerze. Ojciec długo tego nie zauważał, przyjmując, że pajda chleba, garść orzechów, kwaterka mleka i micha kaszy to wystarczające pożywienie dla dojrzewających chłopców.
Po kilku latach od przeprowadzki sytuacja dzieci się poprawiła, gdyż w ich domu pojawiła się Margaretha, dwujęzyczna opiekunka mieszkająca na co dzień w sąsiedniej wsi. Od tej chwili miały zawsze wszystko przygotowane; i ciepłe posiłki, i czyste ubrania, i pomoc w nauce oraz gorące mleko przed snem. Sam Joseph korzystał na tym, mogąc cały swój czas poświęcić pracy we młynie bez wyrzutów sumienia, że pozostawia synów bez opieki. Praca dawała mu poczucie, że coś w życiu osiągnął, nadawała sens ich przeprowadzce, ale także budowała jego pozycję społeczną i poszanowanie wśród mieszkańców Łanów oraz okolicznych wsi, którzy początkowo bardzo nieufnie podchodzili do przybywających z zachodu kolonistów. Niektórzy całymi latami pracowali na zaufanie lokalnej społeczności. Miejscowi obawiali się, że zostaną przez nowych mieszkańców pozbawieni dóbr albo będą zmuszeni przyjąć obcą kulturę i zwyczaje.
Neubinerowie tacy nie byli. Trzymali się raczej na uboczu, a jeśli już dochodziło do kontaktów z miejscowymi, zawsze odnosili się do nich z szacunkiem. Dla dzieci to w ogóle nie był problem, one nie zważały ani na pochodzenie, ani na status społeczny współtowarzyszy zabaw. Pewne utrudnienie stanowiły początkowo różnice językowe, ale jako że dzieci posiadają niezwykłą zdolność adaptacji i przyswajania obcych języków, ta bariera szybko zniknęła.
Michael często wyrywał się z domu, by włóczyć się z przyjacielem po łąkach i gawędzić o różnych chłopięcych sprawach. Ciekawiły go wszystkie nowinki, które przynosił od brata. Żaden z nich nigdy nie mieszkał w mieście, więc mogli sobie jedynie wyobrażać, jak wygląda tam życie. Ich młodzieńcze marzenia coraz bardziej nabierały kształtów.
Gdy pewnego dnia do wsi przyjechał brat Kuby i opowiedział osobiście o swojej pracy, młody Neubiner nie wytrzymał i poszedł do ojca prosić go o pozwolenie na wyjazd. Zastał go we młynie na rozkręcaniu żaren, które w ostatnim czasie zacinały się podczas mielenia.
– Ojcze? – zagadnął, ale stary zbył go ruchem ręki. Nie miał czasu na pogawędki, robota stała, a tuzin worów pszenicy czekał na zmielenie. Michael jednak się nie poddawał, stał obok i wpatrywał się w rodziciela.
– Czego? A wiesz co? Idź, zagrzej wodę, ziół się napiję, wtedy porozmawiamy.
Syn skinął posłusznie głową i zostawił ojca mocującego się z ciężkim sprzętem. Przez myśl przeszło mu nawet, że mógłby mu pomóc, ale zaraz potem się wycofał. W końcu Joseph poprosił o zioła, nie o pomoc we młynie, więc to powinien dla niego zrobić.
Chwilę później stary Neubiner wszedł do izby cały obsypany mąką, na jego czole widać było krople potu. Uwalane smarem ręce wytarł w kawałek szmaty i usiadł przy ławie, na której parzyły się zioła. Michael usiadł naprzeciwko. Tym razem nie zamierzał dać się zbyć i od razu przeszedł do sedna:
– Ojcze, chciałbym terminować w cechu piekarzy i cukierników.
Stary spojrzał na niego z zainteresowaniem. Nie spodziewał się, że syn wytrwale będzie obstawał przy wyjeździe do miasta. Założył, że jeszcze wiele razy zmieni zdanie, a wobec trudności, które się z tym wiążą, odsunie marzenia na dalszy plan. Nawet mu się spodobała ta stanowczość, ale nie dał niczego po sobie poznać.
– Jednak nie zostaniesz na wsi, co? Ciągnie cię coś do miasta, oj ciągnie…
Michael się zaczerwienił, komentarz ojca sugerował, że coś przed nim ukrywa, a przecież nic takiego nie było. Może myślał, że jakaś dziewczyna tam na niego czeka? Zaprzeczył szybkim ruchem głowy, jakby odpowiadał na swoje myśli. Zaraz jednak postanowił się wytłumaczyć, żeby nie było żadnych niedomówień.
– Wiesz, ojcze, że tak. W szkole w Kamionce poznałem takiego jednego, co we Lwowie mieszka i tam terminuje. – Trochę to uprościł, bo w rzeczywistości chodziło o brata kolegi ze szkoły. Joseph zresztą nie dopytywał. – Zadowolony jest. Praca ciężka, ale jakie możliwości! Chciałbym spróbować.
Starał się, żeby jego ton był poważny, a on pewny siebie. Tylko w ten sposób mógł przekonać ojca, od którego potrzebował właściwie nie tylko pozwolenia, ale przede wszystkim pieniędzy, bez których byłoby mu bardzo ciężko.
– A nie boisz ty się, że nie podołasz? W domu taki delikatny jesteś, a tam nikt nie będzie się tobą przejmował. Przecież chciałeś się uczyć z książek, skąd nagłe zainteresowanie piekarstwem?
Ojciec pokpiwał sobie z niego, ale on nie dał się sprowokować. Sam nie wiedział, skąd taka zmiana zainteresowań. Duży wpływ miały opowieści brata Kuby, który odradzał mu zostanie urzędnikiem, za to mocno zachwalał pracę w cechu. W związku z tym, że Michael spodziewał się podobnych argumentów, przygotował się do tej rozmowy i dlatego nie dał się zbić z tropu.
– Dam sobie radę, ojcze – odpowiedział twardo i się wyprostował, by zademonstrować, jaki jest pewny swojej decyzji.
Joseph długo na niego patrzył i się zastanawiał. Fach w ręku to nie był zły pomysł, lepsze to niż urzędnik nie wiadomo jakiego urzędu. Ale biorąc pod uwagę dotychczasowe zaangażowanie, a właściwie jego brak, w prace fizyczne w gospodarstwie i we młynie, nie był do końca pewien, czy Michael podoła wyzwaniu.
– Proszę, zgódź się. – Syn zaczynał tracić rezon, ale jeszcze tego po sobie nie pokazał. Joseph upił łyk ziółek i wzdrygnął się, wypluwając fragmenty rośliny, które zostały mu na ustach.
– Wiem, że cię tu nie utrzymam. Tyś już miastowy jest. Jeśli tak właśnie chcesz, to się zgadzam.
Michael aż podskoczył z radości. Obszedł ławę i dopadł do ręki ojca. Chwycił ją oburącz, po czym schylił głowę, by ucałować, oddając w ten sposób należny mu szacunek. Joseph zabrał rękę i ponownie podniósł kubek. Wychylił napar na tyle, na ile pozwoliły mu na to pływające tam zioła, i wstał od stołu. Zamierzał wracać do roboty. Syn dostał, co chciał, a w związku z tym, że na jego pomoc nie można było już liczyć, Neubiner musiał sam się zatroszczyć o młyn. Michael jednak nie odstępował go, zagradzając mu drogę. Jak się wkrótce okazało, jednak nie był to koniec rozmowy.
– Ojcze… Tam potrzebna opłata do cechu, żeby mnie przyjęli. Ja ci wszystko zwrócę, jak będę zarabiał…
ola_lifestyle –
“Kiedyś Ci wybaczę” to drugi tom cyklu. Tak jak w pierwszym mogliśmy poznać rodzinę Neubinerów – czyli Josepha z żoną oraz ich synów, tak teraz Autorka opowiada nam ich dalsze dzieje z perspektywy średniego syna – Michaela.
Moje serce ujęło przede wszystkim głębokie osadzenie wszystkich opisanych wydarzeń w ramach historycznych. Przyznam, że choć historia to mój konik od wielu lat, to akurat wiek XIX, życie Polaków pod zaborem rosyjskim i austriackim, dążenia niepodległościowe, a przede wszystkim warunki życia ówczesnej ludności, nie były mi zbyt bliskie. Dzięki książce mogłam zanurzyć się głęboko w nostalgiczne życie wsi i miasteczek, wyznaczane i regulowane porami roku – mimo pozorów bardzo ciężkie w tamtych czasach; przeżywać wraz z ich mieszkańcami codzienne dramaty i radości – przekonałam się, że pomimo bycia w niewoli, Polacy żyli dniem codziennym, niewielu z nich decydowało się na walkę z zaborcą (tu bardzo ciekawie można było zaobserwować przemiany jakie zachodziły w Michaelu, gdy powoli odkrywał swą narodową przynależność…).
Bardzo lubię tego typu opowieści, które swą akcję osadzają w historycznych ramach, pozwalając nam na zbliżenie się do sposobu życia i myślenia ludzi żyjących przed wiekami. Cieszę się, że Autorka nie skupiła się jedynie na pokazaniu trudów życia XIX-wiecznych Polaków, ale przez cały tom prowadzi czytelnika tropem tajemnicy skrywanej skrzętnie przez głównego bohatera. I choć domyślałam się co jest tym sekretem, to z niecierpliwością oczekiwałam okoliczności jego wyjawienia. Z przyjemnością sięgnę po kolejny tom serii, by poznać dalsze dzieje potomków Josepha Neubinera.
@nataliicodziennosc –
Pierwsza część była ładna ale druga zdecydowanie bardziej. W pierwszej, autorka chciała opowiedzieć za dużo o wszystkich, dla mnie było sporo chaosu a wątek seniorów rodu gubiłam w mnogości innych. W części drugiej natomiast mamy ładną, uporządkowaną historię skupioną wokół jednego bohatera. Ktoś powie “to w dalszym ciągu saga i dotyczy całej rodziny.” Tak, oczywiście, ale tu mimo wszystko układa się wokół Michaela, drugiego z synów Josepha Neubinera.
Życie Michaela i jego rodziny nierozerwalnie splata się z przemianami społecznymi i wydarzeniami historycznymi I poł. XIXw. Zabory, walka o niepodległość Polski, Bonaparte, legiony. Ale również rozwój przemysłu, rzemieślnictwa, zmiany w kulturze. Michael, wychowujący się na wsi, jedzie za pracą do Lwowa, później podróżuje po Galicji. Autorka nawiązuje do problemu tożsamości narodowej, konfliktów na tle narodowościowym ale także ukazuje rozbicie obyczajowe między miastem a wsią. Oczywiście saga to przede wszystkim ludzie. Ich troski i radości, narodziny i zgony, tajemnice i zwykła codzienność. W “Tułaczym życiu” historia kołem się toczy, klątwa raz wraca, raz się oddala.
Podobało mi się, że autorka dyskretnie nawiązuje do poprzedniej części, dając czytelnikowi czas na przypomnienia a nie streszcza i “odgrzewa” co już raz zostało napisane. Jest też drzewo genealogiczne, a to zawsze pomaga umiejscowić “ktoś ty i skąd się wziąłeś”.
Jestem zdecydowanie na tak ale zdaję sobie sprawę, że sagi trzeba lubić. Wyczekuję oczywiście części trzeciej. Mam swoje typy, w którym kierunku mogłyby się potoczyć dalsze losy rodu Neubinerów i nie ukrywam, że rozpoczęty wątek ormiański bardzo mnie intryguje.