To, co najważniejsze

Jeśliś jest prawdą, przyjdź do mnie bez słów
i weź w twe ręce wszystko, co dać mogę,
lecz jeśliś snem jest pośród innych snów
och! to samotną puść mnie w dalszą drogę
(Maria Pawlikowska-Jasnorzewska)

Rozdział 1

Stanęłam przed masywnymi drzwiami budynku, w którym mieściło się nasze biuro. Jak zawsze spojrzałam na mosiężną tabliczkę z napisem „Marek Litewnicki i Wspólnicy Kancelaria Prawna” i wstukałam kod wejściowy. Wjechałam windą na pierwsze piętro i weszłam przez dwuskrzydłowe, oszklone drzwi do recepcji. Pod ścianą, za ogromnym pulpitem w kolorze kawy z mlekiem, na którym znajdowały się dwa aparaty telefoniczne, teczki z dokumentami, koszyk z korespondencją i przybory do pisania, siedziała Wiola, nasza recepcjonistka.

Na moje powitanie podniosła głowę.

– Cześć Marta, w sali konferencyjnej czeka już klient.

– Uśmiechnęła się. – Ten Kanadyjczyk – dodała, jakby ta informacja miała coś wyjaśnić.

– Jaki Kanadyjczyk? – zdziwiłam się. – Z nikim nie byłam umówiona.

– To klient mecenasa Litewnickiego. Prosił, żebyś zaczęła spotkanie i dowiedziała się, co możemy dla niego zrobić. Mecenas dzwonił dziesięć minut temu, narzekał, że utknął w korku i może się spóźnić. – Wiola wyszła zza  swojego pulpitu i podała mi cienką teczkę na dokumenty. – Chodzi o sprzedaż  jakiegoś odziedziczonego domu. Nic więcej nie wiem.

– W porządku. – Wzięłam od niej skoroszyt. – Zaraz tam pójdę.

W gabinecie, który dzieliłam z koleżanką, zdjęłam płaszcz, wygładziłam  grzebieniem niesforne, kręcące się włosy, przypudrowałam nos. Wzięłam  dokumenty, notes, długopis i tak wyposażona poszłam do sali konferencyjnej. Klient stał tyłem do wejścia i spoglądał przez okno. Wysoki, mocno zbudowany,  miał ciemne włosy, których końce miękko opadały na kark. Ubrany był w czarne  spodnie i beżową, sportową marynarkę.

– Good morning! – odezwałam się po angielsku. – My name is… – Nie  dokończyłam, ponieważ w tym samym momencie mężczyzna powoli odwrócił się  w moją stronę i kiedy spojrzałam na jego twarz, słowa uwięzły mi w gardle, a  świat rozpadł się na milion kawałków. Wpatrywałam się w niego z  niedowierzaniem, jakbym nie do końca ufała własnym zmysłom. On też utkwił  we mnie spojrzenie ciemnych oczu i na jego twarzy odmalowało się takie samo  zdumienie.

Poczułam, że zasycha mi w ustach, serce bije tak mocno, że aż mnie dławi, a do  oczu napływają łzy. On zrobił krok do przodu.

– Marta?

– Czy w całej Warszawie nie było innej kancelarii?! – zapytałam najgłupiej jak  mogłam, kompletnie bez sensu, za to z nutą histerii w głosie. Odwróciłam się i  wybiegłam z sali, wpadając prosto w objęcia mecenasa Litewnickiego. Ten zdążył  złapać mnie za ramiona, ratując swoją twarz i moją głowę przed  zderzeniem czołowym.

– Coś się stało? Wygląda pani tak, jakby zobaczyła ducha. – Teraz on wpatrywał się we mnie.

– Przepraszam… – wykrztusiłam. – Muszę iść do łazienki.

Pobiegłam na koniec korytarza. Weszłam do środka i stanęłam przy umywalce.  Spojrzałam w lustro i zobaczyłam pobladłą twarz, drżące wargi, ściągnięte brwi  oraz załzawione oczy. Miałam mdłości, trzęsły mi się ręce. Marcin. Spotkanie go  tu, w moim miejscu pracy, w tych okolicznościach, było mniej prawdopodobne niż  wygranie szóstki w lotto. To jakiś absurd – pomyślałam. Przecież on  mieszka i pracuje w Toronto. Wiem, bo kiedyś znalazłam jego profil na  Facebooku. Przez głowę przelatywały mi dziesiątki pytań, na które nikt nie mógł  dać odpowiedzi. Ze wszystkich sił próbowałam wyciszyć galopujące jak  stado mustangów myśli i skupić się na oddechu. Raz, dwa, trzy, cztery…  Wdech… Powolny wydech… Jeszcze raz. Po kilku minutach poczułam, że akcja serca wraca do normy. Umyłam ręce zimną wodą, wytarłam twarz papierowym  ręcznikiem i wróciłam z łazienki przez recepcję. Wiola popatrzyła na mnie z  troską.

– Już dobrze? – zapytała.

Kiwnęłam głową.

– Tak, dziękuję.

– Mecenas prosił, żebyś do nich przyszła. – Skinęła ręką w stronę szarych, teraz  zamkniętych, drzwi.

Znów ogarnęła mnie paniczna chęć ucieczki, ale nie miałam wyjścia. Byłam w  pracy, szef wydał polecenie, a Marcin występował w roli klienta. Właśnie na tym  musiałam się skupić, żeby przetrwać to spotkanie. W sali konferencyjnej, przy  dużym, owalnym stole, mecenas Litewnicki z Marcinem przeglądali dokumenty.

– Rozumiem, że nie muszę państwa sobie przedstawiać.

– Bardziej stwierdził niż zapytał, gdy obydwaj wstali z krzeseł na mój widok. –  Pan Marcin Jarosz powiedział, że się znacie.

– Tak mecenasie. – Z trudem uniosłam kąciki ust w uśmiechu. – Znaliśmy się  kiedyś… w przeszłości. Witaj, Marcinie. – Spojrzałam na niego na chwilę i zaraz  odwróciłam wzrok. Wyciągnęłam rękę na powitanie.

– Witaj, Marto. – Skinął głową oficjalnie i przeciągnął uścisk dłoni o kilka sekund  dłużej, niż było to konieczne.

Między naszymi dłońmi przebiegły z zawrotną prędkością ładunki elektryczne.  Poczułam się tak, jakby całe moje ciało przeszył prąd. Drgnęłam i na chwilę  straciłam oddech. Szybko uwolniłam dłoń. Wszystko wydarzyło się w ułamku sekundy, w obecności mecenasa kompletnie nieświadomego całej sytuacji.  Potem usiedliśmy i we troje zagłębiliśmy się w dokumenty, które przyniósł ze  sobą Marcin. Starałam się ze wszystkich sił skupić na tym, co robiliśmy i zostawić  rozważania dotyczące jego osoby na później. Nie było to łatwe. Marcin od czasu do czasu podnosił głowę i przeszywał mnie przenikliwym spojrzeniem.  Było mi duszno, miałam wrażenie, że wypełniające salę powietrze jest  naelektryzowane i za chwilę w naszym pomieszczeniu konferencyjnym rozpęta się burza z piorunami. Wreszcie, po dwóch godzinach skończyliśmy. Rozluźniłam  apaszkę na szyi i odetchnęłam z ulgą. Byłam zmęczona, a  narastający ból głowy przyprawiał mnie o mdłości.

Kiedy Marcin wyszedł, mecenas poprosił, żebym została.

– Pani Marto… – zawahał się. – Nie chciałbym być wścibski, ale trudno było nie  zauważyć pani dziwnego zachowania. Muszę przyznać, że pierwszy raz odkąd się  znamy i razem pracujemy, to jest od piętnastu lat, wprawiła mnie pani w  zakłopotanie. Nie wiedziałem, o co chodzi i czułem się niezręcznie z uwagi na  obecność klienta. Znałem panią do tej pory jako doskonale opanowaną  profesjonalistkę…

– Tak, wiem. – Zrobiło mi się wstyd. – Przepraszam. Zupełnie straciłam głowę i  puściły mi nerwy. Należy się panu wyjaśnienie. Marcin Jarosz i ja… Kiedyś  byliśmy sobie bliscy – wydusiłam.

– Ach tak? – Mecenas spojrzał na mnie z zaciekawieniem.

– Tak bliscy, że bardziej byłoby niemożliwe – dodałam po chwili, a potem, ku  własnemu zdziwieniu, opowiedziałam szefowi swoją historię. Nie mogłam  uwierzyć, że tak otwarcie mówię mu o sprawach drogich mojemu sercu,  intymnych i bolesnych zarazem. Może dlatego, że wiedziałam, że jako adwokat  z blisko trzydziestoletnim doświadczeniem zawodowym zetknął się w życiu z  wieloma dziwnymi kolejami ludzkich losów. Jako jego asystentka sama  poniekąd w tym uczestniczyłam. Ponadto uważałam go nie tylko za porządnego  szefa, ale też za dobrego człowieka. Dlatego mówiłam, a on słuchał w milczeniu. – Kiedy się rozstaliśmy, bardzo długo nie mogłam dojść do siebie – dodałam na  zakończenie. – Chyba nigdy nie pogodziłam się z jego odejściem. Dlatego  dziś, gdy go zobaczyłam, po dwudziestu latach…

– Po dwudziestu latach?! – Wyraz twarzy mecenasa utwierdził mnie w  przekonaniu, że jeszcze można go czymś zadziwić.

– Tak. Nie widzieliśmy się dwadzieścia… prawie dwadzieścia jeden lat.

– Proszę mówić dalej, to bardzo ciekawe.

– Właściwie to już koniec opowieści. Nic więcej nie wiem, oprócz tego, czego  dowiedziałam się z jego profilu na Facebooku. Również jest prawnikiem, a  mieszka i pracuje w Toronto. Przyzna pan, że to dość daleko od Warszawy. Dlatego tak zareagowałam na jego widok. Nie mogłam uwierzyć własnym oczom.  Powiedział pan, że wyglądałam, jakbym zobaczyła ducha. To bardzo  trafne określenie.

– Tak, teraz wszystko rozumiem… – Mecenas Litewnicki pokiwał głową. – Cóż,  przynajmniej jedno mogę wyjaśnić. Zanim pani przyszła do sali konferencyjnej,  pan Jarosz powiedział, że przyleciał do Warszawy tylko na tydzień. Chce sprzedać dom odziedziczony rok temu i potrzebuje pełnomocnika, który będzie  go reprezentować. Ale to pani już wie. A dlaczego akurat my? Ktoś ze znajomych  polecił mu naszą kancelarię. Oto cała tajemnica jego obecności  właśnie tutaj. Może uda się państwu porozmawiać któregoś dnia i wyjaśnić nieporozumienia sprzed lat – dodał na zakończenie.

– Może… – odparłam bez przekonania i poszłam do siebie.

Zagłębiłam się w dokumenty, chociaż marzyłam wyłącznie o tym, żeby iść do  domu, zaszyć się w czterech ścianach i zacząć opatrywać rany, które Marcin  otworzył swoim niespodziewanym powrotem. Gdy kończyłam ostatnie tego dnia  pismo, na ekranie komputera pojawił się komunikat o nadejściu nowej  wiadomości. W służbowej skrzynce pocztowej czekał na mnie e-mail od Marcina.

Marta,
Postanowiłem skontaktować się z Tobą taką drogą, ponieważ miałem obawy, że  rzucisz słuchawką, gdy zadzwonię – tak, jak rano uciekłaś z sali konferencyjnej.  Twój służbowy adres mailowy znalazłem na Waszej stronie internetowej. Zapewniam Cię, że nasze nieoczekiwane spotkanie było dla mnie co najmniej  tak zaskakujące, jak dla Ciebie. Jednak skoro trafiłem jako klient właśnie do  kancelarii, w której pracujesz, to nie może być przypadek. Chcę się z Tobą spotkać i spokojnie porozmawiać. Mam nadzieję, że się zgodzisz. Czekam na  odpowiedź pod tym adresem. Napisz – gdzie i kiedy. Nie ukrywam, że zależy mi  na tym, żeby zobaczyć Cię jak najszybciej. Przyleciałem do Polski tylko na tydzień.
Jeśli możesz, podaj mi numer swojej komórki i prywatny adres mailowy. Poniżej  znajdziesz moje dane kontaktowe.
Pozdrawiam,
Marcin

Przeczytałam wiadomość raz, drugi i trzeci. Wyczułam oschłość, a nawet irytację.  On jest na mnie zły – stwierdziłam. A ja? Byłam gotowa usiąść i płakać.  Myślałam, że mam za sobą ten czas, gdy składałam się z samych emocji, a  tymczasem teraz wrzało we mnie jak w garnku z zupą, stojącym na zbyt dużym  płomieniu. To bez sensu – myślałam. Minęło ponad dwadzieścia lat, jesteśmy  innymi ludźmi. Obcymi.

Dwadzieścia lat to kawał czasu. Nie mogłam pojąć, co się ze mną działo. To ja  powinnam być zła. Więcej: wściekła.

Zostawił mnie, gdy zaszłam w ciążę i przez dwa dziesięciolecia nie dawał znaku  życia. A podobno byłam sensem jego istnienia… Poranne spotkanie też nie było  zamierzone. Postanowiłam, że spotkam się z nim i nie będę płakać, tylko zażądam odpowiedzi. Niech się wytłumaczy, a potem zdecyduję, czy mu  wybaczę. Kliknęłam na zakładkę „Odpowiedz nadawcy”.

Marcin,
Proponuję spotkanie jutro pod wieczór. Kończę pracę o 17.30. Bądź o 18.00 w  „All Th at Jazz” po drugiej stronie ulicy. To miła, kameralna knajpka. Można  tam wypić dobrą kawę i coś zjeść.
Do zobaczenia,
Marta

Po powrocie do domu zadzwoniłam do swojej przyjaciółki i zarazem kuzynki  Basi, która mieszkała w Gdańsku.

– Cześć, Marta! – powitała mnie radośnie. – Chyba ściągnęłam cię myślami, bo  zastanawiałam się, czy tradycyjnie przyjedziecie z Anką do nas w czasie  wakacji…

Milczałam.

– Marta, słyszysz mnie?

– Tak, Basiu. Dzwonię, bo jesteś jedyną osobą, która zrozumie, co teraz czuję.  Marcin jest w Warszawie – wykrztusiłam i opowiedziałam jej o spotkaniu w  kancelarii, i wymianie maili. – Zrobiłam z siebie kompletną idiotkę.

– Coś ty?! – Basia lojalnie zaprotestowała. – Po prostu byłaś zaskoczona. Każdy by był na twoim miejscu. Dobrze, że się zgodziłaś na spotkanie, najwyższy czas,  żebyś przestała żyć przeszłością. Wyjaśnisz, zamkniesz i…

– Na razie mam chaos w głowie – przerwałam jej.

– Długo to trwało, ale poukładałam sobie swój świat i żyłam spokojnie. Może  nawet zbyt spokojnie, ale mnie to odpowiadało… Nagle on się zjawia i wszystko  rozwala! Przypadkiem, to prawda, ale…

– Nie ma przypadków – powiedziała stanowczo Basia.

– Skoro się zjawił akurat w waszej kancelarii i go spotkałaś, to znaczy, że po coś  to jest. – Moja kuzynka wykreślała horoskopy i absolutnie nie wierzyła w  przypadki. – Twój szef nie bez przyczyny utknął w korku i zadzwonił, żebyś  zajęła się klientem. Tak miało być. Musiałaś spotkać Marcina. Być może  przyszedł czas na to, żebyś wreszcie uzyskała odpowiedź na pytanie, które  dręczy cię od lat.

– Nie wiem, nie wiem. Być może… Muszę pomyśleć spokojnie, przespać się z  tym. Będziemy w kontakcie, zadzwonię niebawem. – Pożegnałam się z Basią i  wyłączyłam telefon.

Kiedy moja córka wróciła do domu, powiedziałam tylko, że miałam ciężki dzień  w pracy i idę wcześniej spać. To na pewno nie był odpowiedni moment, żeby  poinformować Ankę o tym, że jej biologiczny ojciec pojawił się w Polsce.

Leżałam w łóżku, w ciemności, jednak sen nie nadchodził. Przewracałam się pół godziny z boku na bok i wreszcie wstałam zniecierpliwiona. Odszukałam  zapomnianą, napoczętą kiedyś paczkę papierosów i wyszłam na balkon. Kilka lat temu rzuciłam palenie i teraz bardzo rzadko sięgałam po papierosa.  Najczęściej na imprezie lub w sytuacji, gdy czułam silne napięcie. Usiadłam w  wiklinowym fotelu i owinęłam się kocem. Okrągły księżyc świecił mi prosto w  twarz. Pełnia nie sprzyjała ukojeniu nerwów i wyciszeniu. Zaciągałam się  papierosem i z uwagą obserwowałam wydmuchiwany dym, jakby koncentracja na  szarej smudze mogła mi w czymś pomóc.

Marcina poznałam w pierwszej klasie liceum. Przez cztery lata byliśmy parą.  Mieliśmy oczywiście wzloty i upadki, kilka razy rozstawaliśmy się, ale zawsze do  siebie wracaliśmy. Dwa magnesy przyciągające się wzajemnie. Był moim pierwszym chłopakiem, a ja jego pierwszą dziewczyną. Z nim poznawałam smak  pocałunków i odkrywałam sekrety ciała. Z nim kochałam się po raz pierwszy.  Było to na kilkudniowej wycieczce do Krakowa, gdy udało nam się urwać ze  smyczy, na której trzymała nas i całą resztę klasy wychowawczyni. W drugiej  połowie trzeciej klasy dojrzeliśmy na tyle, że przestaliśmy się wiecznie kłócić, a w  maturalnej, zaczęliśmy snuć plany na przyszłość. Kochałam go tak, że do  dziś, na samo wspomnienie, czuję rozdzierający mnie od wewnątrz ból. A on?  Mówił, że jestem całym jego życiem. Paweł, nasz wspólny przyjaciel, który potem  był moim mężem przez dziesięć lat, twierdził, że Marcin szalał za mną, że miał kompletnego fioła na moim punkcie. To jego słowa. Widocznie to nie  wystarczyło, skoro pewnego dnia wyjechał do Kanady i nigdy nie wrócił. Było to  tuż po tym, gdy dostaliśmy się na prawo w Gdańsku. Kiedy wywieszono listy przyjętych powiedział mi, że wyjeżdża z kolegą na dwa miesiące do pracy.  Okazało się, że miał już wizę i bilet lotniczy. Byłam zrozpaczona i pełna  pretensji, że nie powiedział mi wcześniej o swoich planach. Płakałam, a on  przysięgał, że wróci prosto na rozpoczęcie roku akademickiego. Pod zamkniętymi powiekami pojawił się obraz z przeszłości. Do dziś pamiętałam  każdy szczegół tego dnia, gdy widzieliśmy się ostatni raz.

*

Pod koniec lipca tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego ósmego roku, gdy byłam  jeszcze u Basi, przyjechał Marcin. Spędziliśmy ze sobą cudowne dwa dni. Znów,  tak jak poprzedniego lata, spacerowaliśmy po Gdańsku, przytulaliśmy się i  całowaliśmy, nie mogąc się sobą nacieszyć. Basia zaproponowała, żeby Marcin  przenocował w moim pokoju. Stwierdziła, że ma rozkładane łóżko polowe, a  poduszka i koc się znajdą.

Wszyscy troje wiedzieliśmy, że to tylko pozory. Było mi trochę głupio, ale Basia powiedziała:

– Daj spokój Marta, macie skończone dziewiętnaście lat. A ja też nie urodziłam się wczoraj.

Dla formalności rozłożyliśmy polówkę, ale Marcin spędził całą noc ze mną i to  był pierwszy raz, gdy razem spaliśmy.

Dosłownie. Ale zanim usnęliśmy… Kochaliśmy się, rozmawialiśmy, potem znów  się kochaliśmy. Wydawało mi się niemożliwe, żeby Marcin dał mi jeszcze więcej  czułości, miłości, szczęścia. Myliłam się. Potem usnęłam z głową na jego  ramieniu.

Rano obudził mnie pocałunkami i pieszczotami.

Pomyślałam, że to była najpiękniejsza noc mojego życia. Przed południem  spędziliśmy czas spacerując w parku Oliwskim, a po obiedzie Marcin powiedział,  że chce ze mną o czymś porozmawiać, zanim wieczorem wyjedzie do Warszawy.

Usiedliśmy, a on wziął mnie za rękę.

– Marta… Nie mówiłem ci wcześniej, ale od dłuższego czasu myślałem o tym, żeby wyjechać za granicę. Nie na stałe – dodał, widząc moje przestraszone  spojrzenie. – Na trochę, na kilka miesięcy.

– Po co, Marcin? – zapytałam, nie dopuszczając do głowy najgorszych myśli.

– Chcę zarobić trochę pieniędzy. Kocham cię i za kilka lat… chciałbym się z tobą  ożenić. Musimy mieć coś na początek. W tym kraju nie mamy żadnych  szans. Zobacz, co się dzieje! W sklepach puste półki, żarcie wciąż na kartki, a  jak chcesz kupić coś lepszego, to tylko u prywaciarzy za ciężkie pieniądze.

– Marcin! Mamy czas, nie musisz teraz zdobywać żadnych pieniędzy, przecież  dostaliśmy się na studia. Będziemy zarabiać w spółdzielni studenckiej –  mówiłam szybko, żeby go odwieść od tych pomysłów, ale czułam… czułam  całym ciałem, każdym fragmentem skóry, że on podjął nie tylko decyzję, ale  też działania. Miałam rację.

– Marta, ile zarobisz na myciu okien czy dawaniu korepetycji? Ludzie wyjeżdżają,  bo…  Ludzie wyjeżdżają i nie wracają. Myślisz, że nie wiem?!

– Z trudem panowałam nad łzami.

– Marta, posłuchaj. – Wziął moje ręce i zamknął je w swoich dłoniach. – Mam  kolegę z podstawówki, przyjaźnimy się od zawsze, chociaż jest on starszy ode  mnie o dwa lata. Ma ciotkę w Kanadzie. Myślałem, że może wyjadę do Stanów,  ale Kanada też jest w porządku. W każdym razie jakiś czas temu ciotka tego  kolegi przysłała dla nas obu zaproszenia. Mam już wizę kanadyjską i bilet  lotniczy.

Kręciłam głową z niedowierzaniem i łzy spływały po twarzy.

– Marcin jak mogłeś?! Zrobiłeś to za moimi plecami! Nic mi nie powiedziałeś!  Boże! Nie mogę w to uwierzyć! I chwilę przed odlotem przyjeżdżasz, kochasz się  ze mną, a potem mi mówisz, że mnie zostawiasz?! – Wyrwałam się mu,  wstałam i podeszłam do okna. Stanął za mną i położył mi dłonie na ramionach.

– Nie zostawiam cię, wyjeżdżam na dwa miesiące. Znajdę tam jakąś pracę na  czarno, trochę zarobię i wrócę do ciebie.

– Zostaw mnie! – Wyszarpnęłam się. – Nie wierzę, że wrócisz. Nie znam nikogo,  kto by wrócił.

– Ja wrócę. Lecę pojutrze i wracam na początku października. Zobaczysz, nie  zdążysz za mną zatęsknić. Będę do ciebie dzwonić.

Płakałam i długo nie mogłam się uspokoić.

– Dlaczego nic mi wcześniej nie powiedziałeś? – zapytałam.

– Właśnie dlatego. Wiedziałem, że będziesz płakać i odwodzić mnie od tego  pomysłu. Bałem się, że możesz zawalić egzaminy na studia. Chciałem, żebyś  jak najdłużej była radosna i nie martwiła się – mówił Marcin. – Chciałem cię jak najdłużej chronić.
Miał rację. Gdyby mi powiedział wcześniej, na pewno nie mogłabym myśleć o  niczym innym, a jednak odrzucałam wszystkie jego argumenty. Nie chciałam,  żeby jechał, byłam przerażona i nic nie mogło mnie przekonać do zmiany  zdania.

Wieczorem odprowadziłam go na dworzec. Przytuliłam się do niego i znów łzy napłynęły mi do oczu.

– Kocham cię, Marcin. Błagam, nie wyjeżdżaj…

Objął mnie mocno.

– Ja też cię kocham, Marta. Jesteś całym moim życiem i dlatego muszę  wyjechać i coś zrobić… Dla nas.

Nie trafiała do mnie jego logika. Wróciłam do Basi i przepłakałam całą noc.  Posiedziałam u niej jeszcze tydzień, po czym wróciłam do Warszawy.