Wieszczba
Piast Zdobywca, tom 2

– Czy nic się nie da zrobić? – zasyczał Piast.
– Skąd mam wiedzieć? – odpowiedział mu spokojnie Czabor.
– Myślałem, że znasz się na ziołach! – zagrzmiał mój przyjaciel.
– Dobrze myślałeś. – Wysoki wołchw wzruszył ramionami.
– Czemu zatem nie pomagają? – wściekał się młodzieniec.
– Nasze życie jest zaledwie chwilową igraszką bogów – wyjaśnił guślarz i wrócił do ubijania łodyg maku w grubym kamiennym moździerzu.
Przyjaciel rzucił mi pochmurne spojrzenie i śpiesznym krokiem opuścił chatę. Zostałem w niej sam wraz z górującym nade mną Czaborem oraz skatowanym ciałem leżącym na pryczy. W swoim krótkim życiu widziałem już wiele juchy, ale po raz pierwszy zdałem sobie sprawę, ile jej przenosi każdy człowiek. Ciało Budziwuja, siennik, na którym leżał, a także całe łóżko oraz podłoga w jego okolicy wysmarowane były ciemnoczerwonymi, zastygłymi plamami. Patrzenie na powyrywane paznokcie, połamane palce oraz kończyny powodowało niemal fizyczny ból.
– Niedużo mu już zostało – rzekł cicho wołchw.
– Czemu po prostu nie powie? – Westchnąłem.
– Najwyraźniej dba o życie swych synów bardziej niż o swoje – odparł guślarz. – Przemocą go nie przekonacie.
– Teraz już nikt go nie przekona. – Zacisnąłem zęby. – Zabierze swą wiedzę do Nawii.
– Nie musi tak być. – Czabor pokręcił głową.
– Jak to? – zdziwiłem się. – Przecież mówiłeś, że umiera.
– Owszem – przytaknął.
– Jak zatem mógłby nam udzielić jakiejkolwiek odpowiedzi?
– Gdy serce ludzkie wybija ostatnie uderzenia, zasłona między światem śmiertelników a królestwem Wołosa jest bardzo cienka – wyjaśnił wołchw. – Tchnienie i jaźń są wtedy zagubione i desperacko szukają wyjścia.
Poczułem, jakbym w środku lata wszedł do chłodnej ziemianki. Słowa guślarza zmroziły mnie tak, że zdrętwiał mi cały język i nie byłem w stanie udzielić jakiejkolwiek odpowiedzi.
Czabor jak gdyby nigdy nic powrócił do głuchego uderzania tłuczkiem o ścianki kamiennej misy ze zwierzęcą ciekawością w oczach.
– Jak to? – wyszeptałem po dłuższej chwili.
– Jak co? – zdziwił się wołchw.
– Jak zamierzasz rozmawiać z duszami umierającego Budziwuja?
– Nie zamierzam – odparł, a ja odetchnąłem z wyraźną ulgą.
– Czemu zatem w ogóle o tym wspominałeś? – spytałem.
– Bo ty mógłbyś.
Serce ponownie mocniej mi zabiło, a brzuch ścisnęła niewidzialna dłoń.
– Ja nie jestem wołchwem – wychrypiałem, pokonując nagłą suchość gardła.
– A ja nie jestem ptakiem – odpowiedział guślarz.
– Nie rozumiem?
– Wuleg już dawno zauważył, że rzadko cokolwiek rozumiesz. – Czabor ze smutkiem pokręcił głową.
– Czemu nie jesteś ptakiem? – zapytałem.
– Nie mam skrzydeł, dzioba oraz wszystkich innych cech ptaka – wyjaśnił znużonym tonem wołchw. – Mam za to ręce, nogi, głowę i pozostałe przymioty człowieka.
– To rozumiem. Co ma ptak do Budziwuja?
– Nic. – Guślarz wzruszył ramionami.
– Czemu zatem o nim wspomniałeś?
– A czemu ty wspomniałeś o byciu wołchwem?
– Bo to wy zajmujecie się czarami, wróżbami i dotknięci jesteście przez Wołosa – wyjaśniłem.
– Dlatego właśnie przyrządzam maść – odparł Czabor, pokazując mi trzymane w rękach naczynie.
– Czemu zatem chcesz, bym to ja rozmawiał z jeńcem?
– Bo z tobą będzie się czuł bezpiecznie – odpowiedział. – Kiedy Piast i jego towarzysze bili go oraz zastraszali, ty dawałeś mu nadzieję.
Twarz zalała mi fala gorąca. Do suchego jak wiór gardła napłynęła żółć o tak ohydnym smaku, że wszystkie mięśnie twarzy gwałtownie stężały.
– Cóż miałbym zrobić? – spytałem cicho.
– Położyć się blisko Budziwuja i zaczerpnąć przygotowanego przeze mnie naparu z tego samego rogu.
– Co będzie tworzyło dekokt? – indagowałem.
– Zioła – odparł wołchw. – Oraz grzyby.
– Jak w każdym twoim naparze.
– Zgadza się.
– Nie powiesz mi zatem?
– Nie. – Pokręcił głową.
– Czemu?
– Śmiertelnicy nie powinni wszystkiego wiedzieć – odpowiedział Czabor, marszcząc krzaczaste brwi.
– Powiedz przynajmniej, jak zadziała ten napar. – Nie ustępowałem.
– Początkowo doda Budziwujowi sił. Zapewne odzyska przytomność i będzie mógł rozmawiać. Jednak bogów nie sposób oszukać. Wołos szybko upomni się o swoje, a dogorywające dusze zaczną umykać z ciała.
– A z mojego nie zaczną? – przeraziłem się.
– Ty jesteś młody i silny – odrzekł wołchw. – Powinieneś przeżyć.
– Powinienem? – jęknąłem. – Chcesz mnie zabić?!
– Tylko doprowadzić na skraj śmierci – wyjaśnił spokojnie guślarz.
– I co wtedy? – dopytywałem.
– Wtedy jaźń Budziwuja będzie zbyt oszołomiona, by odróżnić prawdę od ułudy. Być może, jeśli zadasz mu odpowiednie pytanie, uzyskasz odpowiedź.
– Chcesz, żebym wepchnął się pomiędzy Wołosa przywołującego jaźń tego nieszczęśnika a jego samego i wykorzystał tę chwilę, by wypytać go o zamierzenia Izbygniewa?
– Ja nic nie chcę. – Guślarz wzruszył ramionami. – Pytanie brzmi, czego chcesz ty.

Fragment rozdziału 12