Skrzydła we krwi
Dywizjon 303 w bazie RAF Northolt

Piloci docierali do Francji drogą lądową, przez Jugosławię i północne Włochy. Niektórzy łapówkami otwierali sobie drogę powietrzną i morską – z portów w Konstancy i Bałcziku. Inni podróżowali przez cieśniny czarnomorskie do Syrii. Polscy piloci wydostawali się z Polski i Rumuni każdym nadarzającym się sposobem. Nadzieja na dalszą walkę sprowadzała się do kwestii, czy piloci zdołają dotrzeć do Francji.

We Francji tamtejsze lotnictwo przyjęło polskich lotników i mechaników. W sumie stu trzydziestu pięciu lotników rozrzuconych po różnych jednostkach odniosło sześćdziesiąt siedem zwycięstw. Na każdego polskiego pilota w powietrzu przypadało jednak kilku czekających bez samolotu. Z każdym dniem rosła frustracja polskich lotników i pałali coraz większą żądzą pomszczenia ojczyzny.

17 czerwca 1940 roku gruchnęła wiadomość, której wszyscy się obawiali: marszałek Philippe Pétain ogłosił kapitulację Francji. Generał Władysław Sikorski, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, rozkazał wszystkim polskim jednostkom we Francji ewakuację do Wielkiej Brytanii wszelkimi dostępnymi środkami. Z wyjątkiem jednej polskiej jednostki1, która walczyła dalej w Afryce, siły polskie ruszyły na drugą stronę kanału La Manche, aby tam walczyć dalej ramię w ramię z brytyjskimi sojusznikami.

Pierwsi polscy lotnicy i mechanicy wylądowali w Anglii pod koniec 1939 roku. Otrzymali przydział do RAF Eastchurch, gdzie przeszli badania lekarskie, po czym zaczęli naukę języka angielskiego oraz przepisów i regulaminów obowiązujących w RAF-ie. Organizowano wiele żmudnych defilad, ale szkolenia lotniczego – ani widu, ani słychu.

Polscy lotnicy znów czuli się coraz bardziej sfrustrowani. Żądali odpowiedzi na pytania: „Kiedy rozpocznie się szkolenie lotnicze? Jesteśmy myśliwcami i najlepiej znamy się na walce z nieprzyjacielem. Jak możemy zabijać nieprzyjaciela w powietrzu, kiedy trzyma się nas na ziemi?”.

Po wielotygodniowym oczekiwaniu przybyły mundury dla polskich lotników, ale nadzieje o rychłym rozpoczęciu lotów bojowych szybko się rozwiały. Mijał czas. Lotnicy coraz dobitniej wyrażali swój gniew. Rosło napięcie, dochodziło do kłótni między brytyjskimi i polskimi ofi cerami. Bariera językowa dodatkowo zwiększała napięcie. Wielu polskich lotników zasmakowało słodyczy zemsty w walkach w Polsce i Francji. Wiedzieli, jak to jest – stawić czoła nieprzyjacielowi i czuć przyjemność, którą daje zestrzelenie. Wielu z nich latało od dawna i mogło się pochwalić wybornymi umiejętnościami pilotażowymi. W Polsce postawili swoje nędzne wyposażenie przeciw dobrze uzbrojonym wojskom niemieckim, ale Brytyjczycy nie ufali ich doświadczeniu. Niektórzy wysocy rangą oficerowie RAF-u widzieli jedynie polską klęskę. No bo przecież polskie lotnictwo wytrzymało we wrześniu 1939 roku ledwie parę tygodni.

Wreszcie wiosną 1940 roku RAF wyznaczył garstkę polskich pilotów do szkolenia lotniczego. Po upadku Francji w czerwcu 1940 roku większość przybywających do Anglii lotników i mechaników odsyłano do Blackpoolu. Polska przeniosła swój rząd na uchodźstwie z Francji do Anglii, a 5 sierpnia podpisano polsko-brytyjską umowę wojskową, która zakładała, że Polskie Siły Powietrzne zachowają niezależność. Przydział personelu do szkolenia pozostał w rękach Inspektoratu Sił Powietrznych. Brytyjczycy dowodzili działaniami na szczeblu operacyjnym, ale część kwestii taktycznych pozostała w gestii Polaków.

2 sierpnia 1940 roku w RAF Northolt w South Ruislip w hrabstwie Middlesex w ramach 11. Grupy powołano do życia No. 303 Polish Fighter Squadron – 303. Dywizjon Myśliwski. Wielu pilotów wybranych do służby w tej jednostce miało za sobą wspólną walkę w Polsce w szeregach 111. Eskadry od dowództwem majora Krasnodębskiego.

10 sierpnia ruszyło szkolenie z łączności radiowej, 12 sierpnia – kurs lotów w formacji, a 24 sierpnia – lotów patrolowych. Już niebawem polskie orły z Dywizjonu Kościuszkowskiego miały zanurzyć swoje skrzydła we krwi podczas bitwy o Wielką Brytanię.

 

Fragment rozdziału Polskie Siły Powietrzne walczą dalej

 

SPIS TREŚCI

Od wydawcy polskiego 9

Przedmowa 15

Wstęp. Polskie Siły Powietrzne walczą dalej 17

Wstęp. 303. Dywizjon Myśliwski w RAF Northolt 25

Biogramy i wspomnienia pilotów. Orły 303. Dywizjonu 33

Tadeusz Andruszków 37

Marian Bełc 39

Michał Brzezowski 41

Arsen Cebrzyński 43

Jan Daszewski 47

Mirosław Ferić 49

Athol Forbes 53

Josef František 56

Paweł Gallus 59

Bogdan Grzeszczak 61

Zdzisław Henneberg 63

Wojciech Januszewicz 67

Josef Kaňa (Józef Kania) 69

Stanisław Karubin 70

Ronald Kellett 73

John Kent 78

Jan Kowalski 83

Zdzisław Krasnodębski 91

Wspomnienie o Zdzisławie Krasnodębskim 98

Wacław Łapkowski 107

Witold Łokuciewski 117

Bogusław Mierzwa 120

Jan Palak 123

Jerzy Palusiński 126

Ludwik Paszkiewicz 127

Edward Paterek 129

Marian Pisarek 130

Jerzy Radomski 132

Jan Rogowski 135

Antoni Siudak 137

Eugeniusz „Gen” Szaposznikow 139

Witold Urbanowicz 147

Mirosław Wojciechowski 152

Stefan Wójtowicz 154

Kazimierz Wünsche 159

Jan Zumbach 162

Walerian Żak 165

Własnymi słowami. Wspomnienia innych pilotów 167

Wing Commander Jan Biały 170

Flight Lieutenant Bernard Buchwald 194

Flight Lieutenant Kazimierz Karaszewski 221

Squadron Leader Franciszek Kornicki 236

Flight Lieutenant Jan Maliński 239

First Offi cer Stefania Wojtulanis 264

SOE w powstaniu warszawskimStanisław Sroka 275

Raporty bojowe 303. Dywizjonu imienia Tadeusza Kościuszki w bitwie o Wielką Brytanię 283

Orły wznoszą się w niebo 283

1. Polskie Skrzydło Myśliwskie w RAF Northolt 329

Samoloty nieprzyjaciela zestrzelone przez pilotów założycieli 303. Dywizjonu imienia Tadeusza Kościuszki 358

Samoloty nieprzyjaciela zestrzelone przez polskich pilotów w dywizjonach polskich i RAF-owskich, 1940–1945 361

Liczba brytyjskich odznaczeń przyznanych polskim pilotom 362

Lista polskich asów myśliwskich drugiej wojny światowej 364

Historia Sztandaru PSP 365

Historia Raf Northolt 370

Historia pomnika „Poległym Lotnikom Polskim” 377

Wspomnienie o Walentym Krepskim 381

Zarys historii lotnictwa polskiego w Wielkiej Brytanii 1940–1945 385

Wojska sowieckie w Polsce 394

Załącznik 1. Arsen Cebrzyński. Rozkaz z dywizjonu francuskiego z datą 15 kwietnia 1940 402

Załącznik 2. Arsen Cebrzyński. Świadectwo zgonu z datą 11 września 1940 i notka autorki 403

Załącznik 3. Stanisław Karubin. Dokument wymieniający jego jednostki i odznaczenia 404

Złącznik 4. Wacław Łapkowski. List z 1 grudnia 1940 roku, opisujący zestrzelenie w bitwie o Wielką Brytanię i późniejsze rany 405

Złącznik 5. Wacław Łapkowski. Sprawozdanie Flying Officer Łapkowskiego z walki 22 stycznia 1941 roku 407

Załącznik 6. Bogusław Mierzwa. Dokument tożsamości z 303. Dywizjonu z 4 lipca 1941 414

Załącznik 7. Stefan Wójtowicz. Francuski dokument tożsamości lotnika polskiego, 14 maja 1940 415

Załącznik 8. Stefan Wójtowicz. List Sergeant Wójtowicza z 29 sierpnia 1940 416

Załącznik 9. Stefan Wójtowicz. Nadpalona mapa Wielkiej Brytanii znaleziona przy ciele Sergeant Wójtowicza 11 września 1940 420

Podziękowania 423

Glosariusz 427

Indeks 430